KI DIA NOS LO TIN UN GOBIÈRNU PA ESNAN KU TA SUFRI??



Komunidat miksto
Nos no por ninga ku Kòrsou, ni maske e komunidat ta chikí, ta un sosiedat
kompliká.

E ta fruta kreativo di un meskla di rasa i kultura ku “once in a while” sa tin su konfrontashonnan chikí, manera nos a bin eksperiensiá último lunanan, na
kaminda pa e referèndem.

Pero tur kos ta indiká ku nos sosiedat sa kon “hèndel” un k’e otro di tal manera ku e ta sintetisá su mes den un sosiedat aun mas sólido i integrá ku e tabata ta anteriormente.

Ta bon, pa nos, ku ta biba den e paradeis ku yama Kòrsou realisá, ku e
mayoria grandi di nos tin sanger Europeo den nos bena, i ku Europa a konosé violensia inimaginabel (2 guera mundial den apénas 50 aña) promé ku e nashonnan ei a establesé nan identidat i por bin biba respetando otro, te ku nan a bin ta integrá mas i mas den un Union Europeo.

Komunidat di Kòrsou ta hóben
Kòrsou, komo komunidat ta relativamente hóben, pero ya kaba e sosiedat, des-afortunadamente, den ehersé su derecho-nan demokrátiko, ta mustrando síntoma-nan di kansansio pa loke ta polítika i pasenshi ku e tin ku mandatarionan (tantu esnan den koalishon komo den oposishon). Sigur ora bo mira kon sierto di nos polítikonan ta pinta sierto realidat den nos sosiedat usando entre otro humor, kaminda e humor tin mas peso ku e realidat ku e ke trata di splika.

Nos sosiedat a bin siña di biba ku e rikesa di rasa i nashonalidatnan i nos kapasidat di ta produktivo (Antia ta produsí alrededor di 5 mil mion di florin pa aña ku solamente 210 mil alma) i al mismo tempu krea miseria, i biba ku e miseria inkreibel aki, den nos barionan humilde sin ku nos konsenshi ta remordé. E realidat aki ta aun mas trágiko teniendo kuenta ku Kòrsou ta parti di Reino Hulandes, ku ta un di e paisnan di mas riku na mundu.

Ta kasi inkreibel pa kere ku den tur e diskushonnan riba Struktura Estatal nos no por koinsidí (koalishon i oposishon) pa buska kaminda pa resolvé e inhustisia menshoná previamente, riba e pida teritorio di Reino aki. Oposishon ta preferá di dediká oras i dianan pa papia riba un “aanwijzingsbevoegdheid” den e aparato hudisial, i si mester kompartí banko sentral (ku “by the way” tin mas ku mil mion dòler na plaka ekstranhero na reserva) ku Sint Maarten, sí of nò.

Pakiko tur polítiko no ta mara kabes huntu pa mira kon den e diskushonnan entre tur e partnernan den Reino pa yega na un Struktura Estatal nobo ta ban pone tur energia pa eliminá e inhustisianan soshal enorme ku tin na Kòrsou. Ban mustra e madures i boluntat nesesario pa “tackle” e inhustisia enorme ku tin den nos infrastruktura soshal, den salubridat i den enseñansa. Ta e tres pilánan aki, al final di kuenta, ta desaroyá nos komunidat.

Den e búskeda di un fórmula estatal nobo den Reino no tin un trayektorio òf resèpt mas importante ku efektivamente buska unidat i diálogo entre tur sektor responsabel pa e desigualdat intolerabel ku tin den nos komunidat aworakí. E desigualdat mester ser tresé na normanan mas akseptabel mas lihé posibel.
Mester enfrentá e desigualdatnan aki den nos sosiedat ku último 20 aña a bin transformá nan mes den tragedianan den nos sosiedat manera hóbennan den kriminalidat, teenagernan na estado, famianan disfunshonal i un falta di moralidat i responsabilidat kresiente den nos sosiedat.

Nos demokrasia ta sólido
Tur e teritorionan den Reino ta ser goberná pa demokrasianan di sólides popular grandi. Pues pa loke ta tipo di gobernashon nos tur den Reino ta emitiendo un futuro komun. Pa ami e trayekto di un struktura estatal nobo no mester tin pakiko real pa “drag on” muchu mas ku ya kaba ta e kaso.

E 55 aña di stabilidat demokrátiko kom-biná ku un redefinishon di Reino mester pone nos tur den un renasimentu di nos boluntat di superá e rasonamentu di e enemigu komun di nos tur ku ta e desigualdat enorme den nos komunidat kurasoleño i den Reino.

Si nos duna revishonismo di historia un chèns, e por kompletá nos vishon di pasado, pa forma un base sólido pa futuro.

Nos tur, 7 partner den Reino, mester siña di nos fayonan di pasado i via kolaborashon mutuo rekuperá tur e elementonan bon di hasi polítika, tantu lokal komo den Reino (evitando esenanan manera di Sr. Brinkman, mas tantu ku ta posibel). Mester forma un Reino sólido, kaminda nos tur ta orguyoso di ta Sanmarteño, Sabano, Kurasoleño, Boneriano, Stasiano, Rubiano, Fries, Limburger etc. etc. i alabes di ta orguyoso di ta siudadano di Reino Hulandes.
Di un òf otro manera, den e último 55 aña, nos demokrasia a sa di perdurá, soportando un pobresa i un inhustisia soshal kresiente ya pa mas ku un dékada sin disturbio i manifestashonnan grandi.

Esaki no ta kita ku Estado mester adoptá akshonnan, di tal índole ku e ta permití yu kòrsounan ku ta karesé di struktura familiar, di rekuperá esaki di un òf otro manera. Nan mester por risibí un man i un edukashon di Estado finansiá pa nos sènnan di belasting pa asina rekobrá e retraso riba tereno soshal mas lihé posibel.

Mester integrá tur esnan ku a kai for di e sistema mas lihé posibel. Pa esaki mester di un akuerdo básiko, ku ta basá riba konsenso, pa asina por supstituí e káos aktual den tantu nos servisionan soshal komo den enseñansa.

E gana di resolvé e problemanan soshal i di enseñansa mester ser sintí asina indispensabel, ku esaki ta sòru pa un desaroyo di e konsenshi ku solamente un integrashon real di nos sosiedat lo pone fin na e kastigu di desigualdat inhustu ku e mayoria di e poblashon aki ta kargando aworakí.

Konfrontashon inútil i debilitante
E konfrontashon konstante entre Koa-lishon i Oposishon ku propuestanan sin muchu profundidat pa ku kon ta ban resolvé e desigualdatnan den nos sosiedat, no ta sirbi ku nada, den un komunidat ku tin tur sorto di nesesidat.
E profundidat di e inhustisia den nos ko-munidat ta aun mas desesperante ora e instrumentonan i rekursonan pa eliminá e inhustisianan aki ta den nos alkanse, tantu riba e isla komo den Reino.

Gobièrnu aktual huntu ku e otro partner-nan den Reino a hinka un pakete den otro ku akshonnan konkreto kon ta resolvé nos problemanan di debe, kaminda Reino ta tuma mayoria di debe over. A bin ku un Inisiativa Soshal Ekonómiko pa revitalisá ekonomia i barionan i pa loke ta disiplina gobernamental ta bin ku un kòntrol riba presupuesto.

E konfrontashonnan entre nos ku nos bayendo e referendum, si no tin e konsen-shi i responsabilidat soshal di e aktornan ku mester kondusí e kampaña pa un ‘sí’ òf ‘nò’, lo por bin resultá más dañino pa nos struktura soshal ku kualke desaster natural.

E por ta zona kontradiktorio, pero e konstrukshon di un konsenso pa kombatí inhustisia soshal ta keda “hoy en dia” un di e tareanan más importante ku mester traha riba dje, ku òf sin referendum riba e propuesta pa un struktura estatal nobo.

Di niun manera, e referendum aki por trese retraso den e proseso di eliminá
e inhustisia básiko ku tin den nos komunidat di awe.

Búskeda di integrashon soshal di esnan ku a pèrdè kontakto ku
e fibra soshal di desaroyo positivo den nos sosiedat mester keda prioridat number un, sino nos lo sigui hinka nos mes tur dia mas profundo den e frakaso kolektivo ku nos ta den aworakí, ku gobièrnunan dis-funshonal ku défisitnan presupuestario tur dia mas grandi ku ta pone ku mandatarionan no tin rekurso pa kibra e sírkulo visioso ku nos ta bibando aden di un spiral soshal negativo.
Mester integrá esnan ku ta biba na márgen di sosiedat, mester eduká nos hóbennan na un manera adekuá, mester superá hamber i analfabetismo, mester sigui kombatí uso i benta di droga. Tur ta tareanan monumental ku nos Gobièrnu mester entamá na un manera intensivo.

Positivismo
Pa tur esaki mester di hopi sèn. Banda di sèn, mes importante ta e forsa di boluntat, kordinashon, opinionnan i pen-samentunan positivo den nos komunidat di lokual nos sosiedat ta kapas di duna basta nos ke.

Ora di bai vota den referendum, no por hasi manera e problemanan aki lo warda. Mundu ta sigui lora ketu bai, manera e disko di Reginald Recordino ta kòrda nos tur dia. E edishon aki di ARCO ta papia palabra kla pakiko e opshon SI ta duna muchu mas perspektiva ku e opshon NÒ. Lesa pa bo mes i pensa bon. No tira chèns afó sin paga tinu. Kisas e chèns lo no bin bèk dje fásil ei.