Twaalfde Open Brief aan de Zittende Magistratuur
EEN SPREEKVERBOD om corrupte politici te beschermen!? Zoiets zou een Rechter toch nooit doen? Nou, in Australië dus wèl. Schrik niet van deze verre uitstap, want we landen altijd weer terug op onze eilanden. Even door de rijstebrij dus en dan weer smullen van lokale ‘faux-pas’, oftewel Papiamentse ‘vupa’s’.
De Supreme Court van Victoria in Melbourne legde op 19 juni 2014 een spreekverbod op aan alle betrokkenen bij een strafzaak tegen enkele ambtenaren van de Australische Centrale Bank. Zij zouden hooggeplaatste personen in Indonesië, Vietnam en Maleisië hebben omgekocht om contracten te bemachtigen voor de productie van plastic bankbiljetten. Het Gerecht verbood de namen van o.a. de Indonesische president Yudhoyono te publiceren.
Alles ging goed, totdat Wikileaks het spreekverbod een maand later publiceerde. De Australische Rechter was woedend. Maar President Yudhoyono ook! Deze laatste wees erop dat zo’n spreekverbod het tegendeel bereikt. In plaats van hem te beschermen, was hij nu in een kwaad daglicht gesteld. Yudhoyono drong aan op openheid en transparantie!
Het spreekverbod vloog dus als een boemerang terug in het gezicht van de Australische rechter. Het was natuurlijk ook wel kras. De burgers van eigen land voor corruptie vervolgen, maar hooggeplaatste corrupte tegenspelers in het buitenland beschermen!
Quo vadis?
HUMAN RIGHTS WATCH in New York schreef hierover: “The gag order published by WikiLeaks (...) suggests the Australian government is suppressing reporting of a major corruption scandal to prevent diplomatic embarrassment. The embarrassment of diplomatic partners is not the same thing as a threat to national security, or to the integrity of the judicial process”.
De moraal van deze Australische ‘vupa’ kan niet beter worden samengevat dan in de woorden van de Britse jurist/filosoof Jeremy Bentham: “Publicity is the very soul of justice (...) it keeps the judge himself, while trying, under trial”. Iets voor het Australische Gerecht om over na te denken! En een aansporing voor de Antilliaanse en Nederlandse Rechter om een dergelijk spreekverbod nooit uit te spreken!
EN DAN LANDEN WE OP CURAÇAO. Op 15 juli 2013 heeft het Hof van Justitie op verzoek van het OM een onderzoek gelast naar het beleid bij Aqualectra, Curoil en Refineria di Kòrsou. Er hebben daar transacties plaats gevonden vooral sinds 2010 die corrupte vraagtekens oproepen. Tot onderzoeker is benoemd mr. J.H.M. Willems, voorheen Vice-president van het Hof van Amsterdam. De aanzet hiertoe was gegeven door Fundashon Akshon Sivil (FAS).
Dit is bijna het tegenovergestelde van wat de Australische rechter presteerde. We zien hier een Hof van Justitie dat ingrijpt. Eindelijk! Laat een deskundige de hele gang van zaken en het beleid bij deze overheidbedrijven maar eens goed onderzoeken. Waarom, bijvoorbeeld, heeft Aqualectra de aandelen in de BOO-centrale om niet (dus gratis) overgedragen aan Refineria di Kòrsou? Dit terwijl deze aandelen een reële waarde hadden van +/- 56 miljoen gulden?
Hier wordt waarde van de ene naar de andere overheids-N.V. verschoven, waarvoor de reden niet duidelijk is. Dit en nog veel meer transacties en beslissingen (het OM had 14 punten genoemd) deden het Hof besluiten dat er gegronde redenen zijn om aan een juist beleid bij deze overheidsbedrijven te twijfelen. Dus is een onderzoek bevolen, ook omdat van deze beslissing een preventieve werking kan uitgaan, aldus het Hof.
DIT IS VOORUITGANG! Een OM dat durft en een Hof dat niet terugdeinst. Dit geeft hoop. Ook veel waardering voor FAS die de drijvende kracht hierachter is geweest. Dit is de enige manier om de overheid via het Gerecht te kunnen bijsturen. Er is geen andere manier meer.
Als het Gerecht niet ingrijpt, dan doet NIEMAND het. Alleen het Gerecht kan ingrijpen op vreedzame wijze, omdat het Gerecht de benodigde staatsmacht heeft om dat te doen. Anders gaat men weer de straat op om alles kort en klein te slaan. Blind, zonder visie en zonder uitzicht. Een zeer slechte optie! Het Gerecht kan dit voorkomen door te handelen als het Hof gedaan heeft.
ALLES HEEL POSITIEF DUS. Maar we zijn nu 2 ½ jaar verder en er is nog steeds geen rapport! Zo heeft het ook weinig zin! De onderzoeker Willems heeft in augustus 2015 laten weten meer tijd, geld en secretariële hulp nodig te hebben. Het is complex, zegt hij. In 2 jaar tijd heeft hij er 5 maanden aan gewerkt. Hij heeft thans een dossier van 1 meter, maar nog steeds geen rapport. Op deze manier wordt een goed initiatief door vertraging de grond in geboord!
Het Hof moet hem maar gauw geven wat hij vraagt, anders komt er nooit meer wat van. Niemand weet wat het onderzoek zal gaan uitwijzen. Waarschijnlijk worden er verschillende onregelmatigheden geconstateerd, d.w.z. wetsovertredingen vooral van de Corporate Governance Code, die in Curaçao bij verordening is vastgesteld.
En wat dan?
Bonaire, 26 november 2015
Michiel Bijkerk, advocaat