MARGINALE TOETSING



Derde Open Brief aan de Zittende Magistratuur

DE AMERIKAANSE GENERAAL Wesley Clark suggereerde onlangs om geradicaliseerde burgers op te sluiten in concentratiekampen. We verzinnen dit niet. Google: ‘Wesley Clark Internment Camps’ en u vindt de clip op Youtube. Hij zei dit in de context van de ‘War on Terror’.

We zullen maar denken dat hij niet echt bedoelde dat ‘mensen zonder werk’ ook ‘geradicaliseerd’ zijn, alhoewel dat wel één van de voorbeelden was die hij noemde. In de context van wat hij zei, bedoelde hij waarschijnlijk mensen die niet ‘loyaal’ zijn. Zolang het conflict duurt, aldus Clark, moeten zij worden opgesloten in kampen. Clark riep ook Amerika’s Geallieerden op om hierover na te denken, namelijk de UK, Duitsland en Frankrijk.

GELUKKIG noemde hij Nederland niet. Maar ook Nederland als NATO-land is militair betrokken in de strijd tegen ISIS. Dus: Concentratiekampen in Nederland?

Waar zijn we in terecht gekomen? De echo van de Tweede Wereldoorlog is duidelijk hoorbaar. Op Bonaire was zo’n kamp. Daarin zijn alle in de Antillen wonende Duitsers tijdens W.O.-II opgesloten. Na de oorlog zijn sommigen op Bonaire gebleven en hebben onze gemeenschap helpen opbouwen.

WAT ER GAAT GEBEUREN weten we niet. Maar een geweldige mondiale explosie ligt voor de hand. Misschien kan er nog iets gedaan worden om het te ontkomen. Maar verwacht geen oplossing vanuit politieke hoek. De politiek is vast verstrengeld geraakt in geld- en machtbelangen. En deze twee verblinden. De politiek heeft juist het explosiegevaar gecreëerd. Daarom blijft de rechterlijke macht als enige over die misschien nog iets kan doen.

Maar dan moet de doctrine van ‘Marginale Toetsing’ op de schop. Eenvoudig gezegd, houdt deze doctrine in dat het Gerecht uiterst terughoudend is om tegen de overheid op te treden. In zaken met een politieke twist dus bijna nooit. Als advocaten dus Mensenrechten zaken voorbrengen die politieke gevolgen hebben, dan kan men het per definitie wel vergeten. De rechter wast de handen. Het is zijn zaak niet.

HET GERECHT verdedigt zich door erop te wijzen dat rechters niet democratisch zijn verkozen. Zij zijn daarom niet gelegitimeerd om politiek in te grijpen. Dit excuus ging 25 jaar geleden misschien nog op. Toen was er nog democratie. Maar die is sindsdien stelselmatig afgebroken. Onder het toeziend oog van de rechterlijke macht, die zich steeds excuseerde!

Daar komt dit bij. Het Gerecht is onderdeel van de democratie. Via zijn vertegenwoordigers worden rechters door het volk en dus democratisch aangesteld om te zeggen wat Recht en Goed is. Uw taak is NIET om wetten te maken en ze uit te voeren. Dat doet de politiek. Uw taak is om in alle kwesties die u worden voorgelegd recht te doen, toetsend aan het Natuurrecht en Mensenrechten. Er staat nergens in een wet dat u dat niet mag doen. Integendeel, de Grondwet draagt u op dat te doen. U bent dus volkomen gelegitimeerd!

Maar tot nu toe doet u het slechts marginaal. Uiterst marginaal. En nu is het dan zover dat de echo van de Tweede Wereldoorlog opklinkt. Concentratiekampen en de loyaliteitsverklaring van 1943. Gezien deze realiteit mag het Gerecht niet meer terughoudend zijn. Niemand anders heeft de benodigde staatsmacht om in te kunnen grijpen. Het volk kan alleen maar slikken of naar de hooivorken grijpen. Maar u kunt misschien het tij nog keren.

Eén van de schrijvers die lang vóór de Tweede Wereldoorlog duidelijk heeft gewaarschuwd was de Engelsman Aldous Huxley. Er werd niet naar hem geluisterd, terwijl hij door intellectuelen in vele landen wijd gelezen werd. Verwacht ik dus nou dat het mij wel gaat lukken om onze rechterlijke macht te overreden? Eerlijk gezegd, verwacht ik niks. Ik kan alleen maar zeggen dat ik het ga proberen.

Bonaire, 11 augustus 2015
Michiel Bijkerk, advocaat