Maritieme geschiedenis
Nederland heeft maritieme geschiedenis geschreven in de Cariben, goed of slecht. In Cuba staat een standbeeld van Piet Hein. St. Eustatius barst van Nederlandse historie. Sabaanse kapiteins zijn beroemd. Bonaireaanse botenbouwers van Nederlandse origine waren vroeger in het Carbisch gebied alom bekend.
In de moderne tijd zijn de drie eilanden marien-ecologische trekpleisters bij uitstek geworden vanwege hun ecologisch rijke koraalriffen. Rond de Sababank (de derde grootste onderwater-atol ter wereld) zijn recentelijk nieuwe vissoorten ontdekt.
In Bonaire wordt thans de eerste onderwater-sculptuur in het Caribisch gebied afgezonken. Bonaire’s koraalriffen (o.a. rond ‘Klein Bonaire’) zijn legendarisch. Rondom Statius liggen waarschijnlijk meer dan 200 historische en moderne scheepswrakken. In Nederland realiseert men vaak niet wat de eilanden te bieden hebben en hoe nauw zij historisch met Nederland verbonden zijn. Zij zijn vergeten….
In 2004 zonk de Bonaire
Het in 1877 in Rotterdam gebouwde schroefstoomschip de ‘Bonaire’ was een driemast zeilschip (een schoener) dat tevens was uitgerust met een stoomgedreven voortstuwingsinstallatie (stoom-motor). Maar de schroef kon worden opgetrokken en dan kon men ermee zeilen. Tevens ging de stoomschoorsteen dan als een periscoop naar beneden, om windweerstand te verminderen. Het is een uniek schip, waarvan er nog maar zeven over zijn in de wereld. Het was een oorlogsschip dat o.a. dienst heeft gedaan in de Cariben om de Benedenwindse eilanden te beschermen tegen Venezolaanse en Colombiaanse piraten.
In 2004 zonk het. Het toeval wil dat Bonaire in 2004 een referendum hield, waarin de bevolking met ruime meerderheid stemde vóór integratie in Nederland. En - lo and behold! - in Nederland werd het schip gelicht en besloot men definitief tot restauratie over te gaan. Het werk is al behoorlijk gevorderd. Meer info kan men krijgen te: www.stichtingbonaire.nl. Het lijkt er veel op dat de restauratie van het schip ongeveer parallel loopt met het huidige staatkundig vernieuwingsproces tussen Nederland en de BES-eilanden ...
Puur toeval…
Dit is puur toeval natuurlijk. Maar toch ... Wat dit zou kunnen betekenen is dat er-kend moet worden dat Nederland en BES iets gemeen hebben op maritiem gebied. Er is sprake van een rijke gemeenschappelijke maritieme geschiedenis. Die kan worden benut om de nieuwe band met Nederland te bezegelen en bestendigen door een maritiem museum op de 3 BES-eilanden te vestigen. Een samenwerkings-project tussen Nederland en de 3 eilanden. Op alle 3 eilanden zou een afdeling van dit museum kunnen worden gevestigd.
Het zou heel mooi zijn als de gerestaureerde ‘Bonaire’ dan het vlaggeschip van dit museum kon worden, maar dat is teveel gevraagd. Het schip heeft inmiddels een vaste ligplaats gekregen in Den Helder waar het thans gerestaureerd wordt.
Maar wie weet of niet nog een oud in Bonaire gebouwd schip kan worden gevonden en opgeknapt. Er moeten er nog wel een aantal in het Caribisch gebied rondvaren.
Onderschat Statius niet
De geschiedenis van St. Eustatius kan gerust zeer bijzonder worden genoemd. Volgens de traditie was St. Eustatius (toen een Nederlandse kolonie) het eerste eiland dat een Amerikaans schip varende onder de Amerikaanse vlag begroette met saluutschoten. Daarmee werd het schip erkend als varende onder de vlag van een soevereine staat, nl. de Verenigde Staten. Dat Amerikaanse schip was de ‘Andrea Doria’ en het jaar was 1776. Nu beweren de Denen wel dat 3 weken daarvóór een Amerikaans schip in St. Croix werd erkend, maar in ieder geval was St. Eustatius één der eerste, of de eerste. Statius heeft voor deze eer ook duur betaald. De Engelse admiraal George Bydges Rodney heeft het eiland leeg geroofd tijdens een strafexpeditie voor de (clandestiene) steun van Statius aan de pas gevormde Verenigde Staten van Amerika.
Dezelfde Admiraal Rodney zette toen ook de brand in de Statiaanse synagoge Honen Dalim die in 1739 op het eiland gebouwd werd. Thans is nog slechts een grootse ruïne over. Statius wil de synagoge graag restaureren.
Rijke geschiedenis
Dat er een rijke gemeenschappelijke geschiedenis is, is met deze enkele voorbeelden wel aangetoond. Natuurlijk zullen er zijn die ons erop wijzen dat we de slavenhandel niet mogen vergeten. Die vergeten we niet, maar dit artikel zoekt naar wat ons bindt, niet naar wat ons verdeeld houdt. Wij hopen een bijdrage te leveren aan een nieuwe band, niet om de vinger steeds weer te steken in de oude wond. Dat laten we graag over aan hen die daar geen genoeg van kunnen krijgen.
Mariene ecologie
Alle drie de eilanden hebben een uniek onderwaterpark, dat officieel beschermd natuurgebied is. Alle drie de eilanden zijn zich bewust van hun ecologische waarde. Op Bonaire maakt de Amerikaan Don Stewart zich al jaren sterk voor de bouw van wat hij noemt ‘the Accolade’, een monument ter ere van de pioniers van de ‘last frontier’ op aarde, namelijk de onderwaterwereld. De mariene ecologie zou kunnen worden gecombineerd met het maritieme museum. Daarin mag natuurlijk info over de ‘Sterke Yerke’, het beroemde vlot bemand door 4 Friezen dat in 1979 strandde op de kust van Bonaire, niet ontbreken.